Մեր պատմական բնօրրանի բռնազավթումը շարունակվում է։
Մեր թշնամու ու նրա բոլոր դաշնակից ուժերի նպատակն է ջնջել հայ ազգին իր պատմական բնօրրանի ` Հայկական բարձրավանդակի գենետիկ քարտեզից։ Եվ Արցախից հետո թիրախում Հայաստանն է։
Տավուշ աշխարհն այսօր դառնում է մեր ներքին ու արտաքին դիմադրության միջնաբերդը։
Տավուշի մարզի գյուղերից է Կիրանցը, որն այս պահին ազգային պայքարի էպիկենտրոնն է։
Երևի թշնամի ուժերին հարկ է մեկ անգամ ևս հիշեցնել, որ ընդամենը հարյուր տարի առաջ արհեստականորեն ստեղծված որևէ տարածաշրջանային միավոր չէր կարող այստեղ գյուղեր ու շեներ ունենալ։
Կիրանցն այն հնագույն բնակավայրերից է , որի մասին ամենահին հիշատակումները հասնում են մինչև IV դար:
Գյուղը եղել է խոշոր բնակավայր՝ Կունեն անվանումով, ըստ Աշխարհացույցի եղել գավառակենտրոն։
Գյուղը Կիրանց է վերանվանվել 1967-ին, 1935 թվականից մինչև 1967 թվականը կրել է Գետաշեն անունը։ Դարեր շարունակ Կիրանցը հայտնի է եղել Կունեն անվանումով։
Ըստ Աշխարհացույցի Կունենը եղել Մեծ Հայքի Արցախ աշխարհի Մեծ Կուենք գավառի կենտրոնը։ Այս մասին հիշատակություններ կարելի է գտնել նաև 19-րդ դարի մեր հոգևոր հայրերի թողած վկայություններում, որոնք նկարագրում են հայ բնակչության պատկերը և ոչ մի խոսք հարևան քոչվոր ցեղի ներկայության մասին, ովքեր ուզում են «ապացուցել», թե հայերը իրենց պատկանած պատմական տարածքում
7-րդ դարի եկեղեցի են կառուցել։
Այսպիսի «թեզեր» կարող են ծնվել մե՛կ մեր թշնամու ուղեղում, մե՛կ էլ անհայրենիք տեսակի։
...Տեսանյութի հերոսուհին, որ վաղ առավոտից մինչ այս պահը պայքարի վայրում է (ուղիղ հեռարձակումների կադրերում նրան հիմա էլ` մինչ
96-ամյա Լենա տատիկը։ Նա դարի հասակակիցն ու ճշմարտության վկան է։
Եկել է ասելու, որ պայքարում է իր հող ու ջրի, իր երկրի համար և չի հանդուրժելու, որ թշնամին այստեղով ացնելու ճանապարհ ունենա, որ քոչվորի համար ճամփա կառուցելու համար ինչ -որ մի պիղծ ձեռք քանդի տեղի հնագույն եկեղեցին կամ իր հարևանի տունը։
Եկել է ասելու, որ իր կյանքի երկար ու ձիգ տարիների ընթացքում չի հիշում, թե այս գյուղը կամ Հողը պատկանել է թշնամուն:
Այս տեսանյութն այս պահին շատ ավելին է, քան որևէ այլ մեկնաբանություն, որևէ պատմական ակնարկ, որևէ քաղաքագիտական հոդված:
Լենա տատը ինձ համար հիշվելու է որպես հայ տատի ու գերդաստանի մեծ մոր տոհմիկ կերպար, ով մեր այսօրվա պայքարի խորհրդանիշերից է։
Հասմիկ ՊՈՂՈՍՅԱՆ